این ایام با پدیدایی ویروس کرونا وپیامدهای وحشتناک آن بازهم دعوای قدیمی علم ودین رخ نموده ونگاه های افراطی وتفریطی مدعی یا موهم تعارض از بوسیدن ولیسیدن اعتاب مقدسه تا توهین به صلیب نمادمسیحیت دو سوی پیوستاری است که در تعارض، ناهمسویی وناهمدلی علم ودین اتفاق نظر دارند. اما شاید بتوان خوانشی دیگر از این پدیده داشت که بتوان تعاضد وهم افزایی علم ودین را به نظاره نشست. سه فرض/سناریو محتمل برای کرونا وجود دارد که در هر سه فرض می توان این تعاضد را به صورت تکوینی_تجویزی پی گرفت.البته هر یک از فروض سه گانه شواهدی دارد که در حال حاضر هیچکدام به قطعیت نرسیده ودر این مجال مختصر درصدد ارائه قرائن وشواهد هریک نیستیم:
۱.تبیین طبیعی:کوید۱۹ در اثر سلسله فعل وانفعالات طبیعی تکاملی ویا کنش و واکنشهای در طبیعت به وجود امده ومانند سایر بیماریها از جهت پیشگیری ودرمان است. در این فرض علم با تمام تلاش درصددتبیین آن و کشف واکسن وشیوه های درمان است.دین وایمان می تواند علاوه بر انگیزه بخشی به عالمان بر اهتمام بیشتر بر اکتشاف خلقت وسنت الهی ،حداقل در کنترل دینداران در مواجهه به ویروس و کاهش اضطراب واسترس آنان وآرامش دهی به ایسان با دعا وتوکل همسو با علم معاضدت ومساهمت داشته باشد.
۲. تبیین انسانی:این فرض با دو تقریر مطرح شده نخست بیوتروریسم از سوی امریکا یا دولت دیگر ،دوم واکنش طبیعت به مداخله بی حد وحصر انسان در تخریب محیط زیست ،گازهای گلخانه ای،آلودگی های آب وهوا، و… .در این فرض نیز افزون بر راهکارهای علم ودین در فرض پیشین،علوم انسانی در مهار انسان ودین در مواجهه با ظلم وستم دولت خاص یا بخشی از انسان ها می نواند رهنمودها و توصیه ها قابل توجه داشته باشد. تعاضد علم ودین در اینجا بیشتر وجدیتر خواهد بود،چه آنکه انسان هم در پدیدایی وهم در توقف آن نقش به سزایی دارد اما اهتمام در دعا ودرمان فرض پیش در اینچا نیز مورد نیاز است.
۳.تبیین ماوراءالطبیعی:این پدیده را واکنش آسمان و عوامل غیبی الهی به کنشهای نادرست انسانی،گناهان وخطاهای وسیع بشر است.ستم به گرسنگان ومحرومان وکودکان در اقصی نقاط عالم با بی توجهی ،گسترش سلاح های عالم سوز،کشتار بیرحمانه مردم کشورهای جهان سوم ،همجنس گرایی و… برخی از مقدماتی است که در مورد آنها ادیان گوناگون وعده عقاب وعذاب ومکافات عمل در همین دنیا داده اند. در این فرض نیز افزون بر راهکارهای دو فرض پیشین ،تعاضد علم ودین باز هم در مهار وکنترل وبازگشت انسان از خطاهای فاحش جدیتر خواهدبود.علوم انسانی در برملاکردن ظلم وستم انسان نقش بیشتری خواهد داشت اما دین در اینجا نقش پررنگتری در ارائه راههای توبه وبازگشت انسان به سوی حضرت حق دارد وبر انابه وتضرع و استغفار تاکید بیشتر دارد. اما همچنان دین هم از علم بر پیشگیری ودرمان استمداد می طلبد ودین برمراجعه ببماران به طبیبان هم تاکید می ورزد.
بنابر این در چمع بندی نهایی باید بگوییم با فرض صحت یکی از فروض یا ترکیبی از دو یا سه فرض ،باید بر تعاضد علم ودین به عنوان راهبرد اساسی برونشد از این معضل پافشاری کنیم وگرمای ایمان را به روشنگری دانش گره بزنیم تا کوکب هدایت رخ نماید.
در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود/از گوشه ای برون آی ای گوکب هدایت.
بمنه وکرمه دکتر مسعود آذربایجانی رئیس محترم هیئت مدیره موسسه سلامت نوید نیایش

تاریخ خبر : ۹۹/۱/۱۸