سخن دل
در خلوت نشسته بودم و کتاب‌هایی در وصف حضرت فاطمه می‌خواندم. یکی نوشته بود فاطمه کیست؟ با خود گفتم چه خوب بود می‌نوشت چه کسی جز فاطمه شایسته بود فاطمه باشد؟ دیگری نوشته بود فاطمه الگوی زنان مسلمان، در دل گفتم چه زیبا بود اگر می‌نوشتند، فاطمه الگوی هر انسان. چشمم به جملۀ پرمعنای دیگری افتاد فاطمه مظلوم‌ترین بانوی اسلام در ذهنم این جمله آمد: فاطمه مظلوم‌ترین بانو بود؛ ولی چه خوب بود می‌نوشت فاطمه شجاع‌ترین الگو برای انسان و انسانیت. جمله‌ای دیگر دیدم که نوشته بود دشمنان با حضرت فاطمه چه کردند. آری ظلمی عظیم بر او روا داشتند؛ اما چه زیبا بود به این نکته اشاره می‌شد که فاطمه(س)چه الگوی بی‌نظیری برای زنان جهان است و فاطمه به زنان عالم چه یاد داد.
دیگری نوشته بود فاطمه، فاطمه است می‌نویسم فاطمه، فاطمه بود و فاطمه هست. چرا فاطمه، فاطمه بود؟ زیرا در حدیث آمده که خدا نورش را خلق نمود؛ آنگاه نور او را در درختی از درختان بهشتی به ودیعت نهاد و محمد مصطفی از آن درخت تناول نمود و نور فاطمه در صلب مصطفی و سپس در رحم خدیجۀ کبری قرار گرفت. پس فاطمه، فاطمه بود و فاطمه هست.
در عظمت حضرت فاطمه همین بس که پدری چون محمد مصطفی و همسری چون علی مرتضی و فرزندانی چون حسن مجتبی و حسین مقتدی و مادری چون خدیجۀ کبری داشت.
در عظمت فاطمه این بس که هرگاه بخواهی به دیدار خالق هستی بشتابی و نماز به پا داری، شایسته است که نماز را با یاد فاطمه به انجام رسانی (تسبیحات حضرت زهرا). آری، اللّه اکبر که می‌گویی، باید به یاد فاطمه باشی. سبحان اللّه که می‌گویی، باید به یاد فاطمه باشی. الحمد للّه که می‌گویی، باید به یاد فاطمه باشی و در یک کلام چون ذکر خدا گویی، یاد فاطمه جویی.
در خود اندیشیدم و با خود گفتم:«چگونه فاطمی شوم تا رفتار فاطمه را الگوی زندگی و اسوۀ بندگی کنم؟» ندایی صدا زد:«باید اندیشه‌های فاطمه را بیاموزی تا فاطمی شوی». گفتم:«چگونه؟» فرمود:«اندیشه‌های فاطمی در نیایش‌های فاطمه آمده است. پس نیایش‌های او را بخوان و با تدبر و تکرار نیایش، اندیشه‌های فاطمه را در خود تثبیت نما. آنگاه رفتاری فاطمی خواهی یافت». این شد که صحیفۀ فاطمیه را برای فاطمیون تحریر کردم.
معرفی صحیفۀ فاطمیه با نگاهی روانشناختی
صحیفۀ فاطمیه از ارزنده‌ترین منابع دینی است که مفاهیم و مبانی اعتقادی تشیع در آن قرار دارد. حضرات معصوم قصد دارند از طریق دعا این مبانی فکری و اندیشه‌های قرآنی خود را به پیروانشان انتقال دهند.
ازآنجایی‌که هرجا کاوش‌های علمی انجام شده و مرزهای اندیشه بشری پرده از حقایق برداشته است، به غنی‌بودن منابع اهل بیت بیشتر پی برده‌ایم، پس موظفیم در تحلیل و تبیین و روشمندی و کاربردی‌سازی منابع خود تلاش بیشتر نماییم و مباحث علمی را از منابع غنی خود استخراج کنیم. بر این اساس نگارنده سعی دارد گام نخست این روش را در این نوشتار اجرا کند و توجه اندیشمندان را به آموزش اعتقادات با دعا و پژوهش جلب نماید. در مجموعۀ حاضر دعاهای وارده از حضرت فاطمۀ زهرا(س) از کتاب جناب آقای جواد قیومی اصفهانی انتخاب شده است. مؤلف محترم آقای جواد قیومی در کتاب خود خطبه‌ها، سخنان و نیایش‌های حضرت را با ذکر منابع آورده است. نگارندۀ «صحیفۀ فاطمیه با نگاهی روانشناختی» فقط منتخبی از نیایش‌های حضرت را آورده است (۵۴ دعا). محور صحیفۀ فاطمیه با نگاه روانشناختی، مباحث روان‌شناسی و معنویت است با این هدف که علاقه‌مندان به دعا افزون بر نگاه قدسی و الهی که به دعا داشته‌اند، از الگوهای شناختی‌معنوی دعا در زندگی روزمره بهره ببرند. اگرچه آثار معنوی دعا آن‌قدر زیاد است که قلم از وصف آن عاجز و از نثر آن قاصر است، اما کمترین استفادۀ روان‌شناسانه از دعای این صحیفه، اشاره‌هایی بوده که به‌صورت زیرنویس آمده است. برای آنکه عموم خوانندگان بتوانند از این گوهر غنی استفادۀ وافر ببرند، الگویی ارائه شده که به اختصار عبارت است از:
- شماره‌گذاری در متن عربی و فارسی برای نمایۀ موضوعی
- تطبیق برخی مضامین دعا با آیات قرآن
- تطبیق کلام حضرت با مباحث علمی مانند: سرمایه‌های روانشناختی، اصول بهداشت روانی، مثبت‌نگری و….
هدف اصلی از این نوشتار بصورت زیرنویس علمی ، جلب توجه بیشتر اندیشمندان و پژوهشگران به متون ادعیۀ حضرت زهرا(س) برای الگوسازی از متن دعا بوده است. بر این اساس توضیح و تشریح مطالب روانشناختی در پاورقی‌ها به طور کامل تبیین نشده و به صورت اشاراتی کوتاه بیان می‌شود. تبیین کامل روانشناختی و تفسیری کلام حضرت، نوشتار و مجال دیگری را می‌طلبد.
تاریخ خبر : ۹۸/۷/۱۱